VIÊM ĐƯỜNG HÔ HẤP TRÊN – NHỮNG ĐIỀU CẦN BIẾT
Điều quan trọng nhất trong lâm sàng hô hấp không phải là phát hiện chính xác loại nguyên nhân nào gây bệnh mà thẩm định được những biến chứng có thể xảy ra để có phương án dự phòng tốt.
Viêm đường hô hấp trên đa phần là những bệnh có mức độ trung bình nhưng biến chứng ở thể nặng có thể dẫn đến nhiều nguy hiểm cho sức khỏe, đặc biệt là tử vong.
Tại sao lại gọi là “trên”?
Hệ thống hô hấp được tính bắt đầu từ cửa mũi trước đến tận các phế nang trong phổi. Đường hô hấp trên bao gồm mũi, hầu, họng, xoang và cả thanh quản.
Hệ thống hô hấp trên có chức năng chủ yếu là lấy không khí bên ngoài vào cơ thể, làm ẩm, sưởi ấm và lọc không khí trước khi đưa tới phổi. Các bộ phận của đường hô hấp dưới, một phần sẽ thực hiện chức năng lọc không khí, phần còn lại sẽ giúp trao đổi khí toàn cơ thể.
Là cơ quan ngoài cùng cũng như đầu tiên tiếp xúc với không khí, nên sẽ không thể tránh khỏi việc phải tiếp xúc với các mầm bệnh đến từ bụi, lạnh, nóng, hơi độc, kể cả các virus, vi khuẩn, nấm mốc. Bởi thế, nếu xét về tỉ lệ mắc và viêm nhiễm đường hô hấp thì “phần trên” sẽ chiểm tỷ lệ lớn hơn so với các bệnh hô hấp khác.
Viêm đường hô hấp trên là một chứng bệnh rất dễ gặp, thường xuyên tái phát nhiều lần, và là chứng bệnh chủ yếu gây nên tình trạng mệt mỏi, uể oải, thiếu sức sống cho người nhiễm bệnh,.
Tuy là loại bệnh có thể “tự khỏi”, nhưng không phải lúc nào thể bệnh này cũng ở dạng lành tính dễ khỏi. Đối với những người vốn có thể trạng yếu, nhạy cảm, đặc biệt là trẻ em, khi nhiễm bệnh không được phép lơ là điều trị để tránh biến chứng nguy hiểm hơn.
Bệnh viêm đường hô hấp trên thường hay xuất hiện vào thời tiết nồm ẩm ướt, lạnh giá hoặc những khi giao mùa cũng như thời tiết thay đổi đột ngột, bất thường.
Đâu là thủ phạm gây viêm đường hô hấp cấp trên?
Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến viêm đường hô hấp cấp trên là do virus, hoặc vi khuẩn, nấm, bụi, khí độc. Một số loại virus điển hình gây nên bệnh này có thể kể đến: virus Rhino, Corona, Á cúm Parainfluenza, Adeno, virus hô hấp hợp bào RSV.
Một số loại vi khuẩn cũng thường gặp trong bệnh viêm đường hô hấp trên là liên cầu khuẩn tan máu nhóm A, phế cầu khuẩn, Haemophilus influenzae, một số loại nấm…
Virus khi xâm nhập vào cơ thể sẽ lưu trú tại chất nhầy niêm mạc mũi họng. Sau đó là xâm nhập và phá hủy các tế bào niêm mạc.
Cơ thể sẽ phản ứng bằng các kháng thể lgA sẵn có cùng đội quân bảo vệ bạch cầu.
Thông thường căn bệnh sẽ thuyên giảm sau 5-6 ngày mắc bệnh và khỏi hẳn sau 2 tuần. Nhưng, với cơ thể quá yếu không đủ sức đề kháng, bệnh có thể biến chứng thành các bệnh khác nguy hiểm hơn, thậm chí là gây chết người.
Biểu hiện và biến chứng
Viêm đường hô hấp trên không phải là một bệnh mà là một tổ hợp bệnh bao gồm: cảm lạnh, viêm mũi họng, viêm họng, viêm xoang, viêm thanh quản.
Mặc dù có nhiều bệnh đơn lẻ khác nhau nhưng chúng đều có một số biểu hiện chung rất dễ nhận thấy.
Những triệu chứng chủ yếu bao gồm: sốt cao, hắt hơi, sổ mũi, chảy mũi, ngạt mũi, tắc mũi, đau rát họng, ho, khàn tiếng, lạc tiếng, giọng mũi, khản đặc có khi mất tiếng, mệt mỏi, đau đầu, đau mỏi cơ khớp…
Điểm quan trọng của viêm đường hô hấp trên là thời gian ủ bệnh ngắn, tốc độ biểu hiện bệnh nhanh và các biểu hiện mang tính ồ ạt.
Chính vì thế mà sốt trong các bệnh của viêm đường hô hấp trên thường là sốt cao và thành cơn. Thân nhiệt thường là 39oC trở lên. Đi kèm với sốt là hắt hơi, sổ mũi, người bệnh hắt hơi nhiều hơn mức bình thường, có khi đến 4-5 cái/một lần và xuất hiện nhiều lần trong ngày.
Có khi hắt hơi đến rát cả mũi họng. Sau đó người bệnh sẽ bị chảy dịch mũi với đặc điểm dịch nhiều, trong, loãng, không có mủ và không có mùi hôi.
Khi virus gây bệnh ở thanh quản thì người bệnh sẽ bị khàn tiếng. Càng nói nhiều như ca sỹ, người bán hàng, giáo viên, nhân viên tiếp thị… thì tốc độ khàn tiếng càng nhanh và càng nặng vì dây thanh âm càng bị tổn thường nặng nề. Ban đầu chỉ là lạc tiếng, giọng mũi, sau đó tiếng bị khàn đục và có khi đến mất giọng.
Tuỳ thuộc vào cơ quan bị bệnh mà mỗi một mặt bệnh cụ thể đơn lẻ sẽ có những dấu hiệu điển hình và đặc thù khác nhau. Mặc dầu vậy, vì lý do giữa các bộ phận mũi-họng-thanh quản-xoang đều thông với nhau bằng đường khí và dịch nên khi một cơ quan bị bệnh thì nó sẽ nhanh chóng lây sang cơ quan liền kề và các triệu chứng sẽ nhanh chóng tổ hợp lại thành một hình ảnh bệnh lý đầy đủ.
Một trong các biến thể nghiêm trọng ấy là tử vong do đồng nhiễm với bệnh đường hô hấp dưới và chúng tự làm nặng lẫn nhau. Biến thể cũng hay gặp đó là biến chứng viêm đường hô hấp dưới nếu viêm đường hô hấp trên không được xử trí đúng đắn và đúng mức. Do đó, với một bệnh hết sức thông thường như cảm lạnh trong mùa đông thì có thể đưa đến viêm phổi, nhất là ở trẻ em.
Ngoài những biến chứng này thì viêm đường hô hấp trên thể nặng, thể do vi khuẩn dễ gây ra những biến chứng cơ thể khác như viêm não, viêm tim, viêm cầu thận, thấp khớp cấp. Vì vậy cần có thái độ dự phòng đúng mức với bệnh này.
Phòng tránh như nào?
Cho đến nay, bệnh viêm đường hô hấp trên đã có nhiều phương án điều trị. Nhưng vì chủ yếu là do virus gây ra nên tất cả những phương án đó đều là những phương án điều trị triệu chứng mà chưa có điều trị căn nguyên.
Các thuốc chủ yếu được sử dụng là thuốc giảm đau, hạ sốt, chống viêm dòng NSAID nhằm ngăn chặn sốt quá cao và tai biến co giật do sốt cao. Thuốc kháng histamin nhằm ngăn chặn giải phóng quá nhiều chất trung gian hóa học gây viêm do cơ chế phản ứng đôi khi là quá mức. Còn lại là dựa vào sức đề kháng của người bệnh và chờ cho đến khi cơ thể tự đào thải vi rút
.Trong chứng bệnh này, biện pháp dự phòng được đặt lên hàng đầu để ứng phó. Vì đây là một bệnh lây nên hạn chế tiếp xúc trực tiếp với người bệnh là điều cần thiết. Giữ một đôi bàn tay sạch sẽ khi ăn uống sẽ loại trừ lượng virus khỏi bàn tay và do đó chúng không có cơ hội xâm nhập vào đường hô hấp (vì virus xâm nhập vào đường hô hấp theo đường thở và đường ăn uống.
Đeo khẩu trang cách ly với mầm bệnh sẽ làm giảm nhiều yếu tố có hại cho đường hô hấp trên như bụi, hơi nóng, hơi lạnh, khí độc. Khi tiếp xúc với người bệnh nên đeo khẩu trang dự phòng vì virus có thể theo hơi thở, nói chuyện, hắt hơi mà “bắn” sang người đối diện và xâm nhập.
Tránh nằm điều hoà quá lạnh, tránh làm việc trong môi trường nhiệt độ quá cao. Giữ ấm cơ thể khi đi đường, giữ ấm cổ khi ngủ là những biện pháp tuy đơn giản nhưng lại giúp ta phòng tránh khá tốt với những căn bệnh thuộc loại này.
Cho đến nay, bệnh viêm đường hô hấp trên đã có nhiều phương án điều trị. Nhưng vì chủ yếu là do vi rút gây ra nên tất cả những phương án đó đều là những phương án điều trị triệu chứng mà chưa có điều trị căn nguyên.
Cảm ơn bạn đã quan tâm!
Phúc Nguyên Đường chuyên cung cấp:
– Đông trùng hạ thảo
– Nấm Linh Chi
– Sâm Hàm Quốc
– Tổ yến
– Hồng hoa Tây tạng
– An cung ngưu
– Vitamin Khoáng chất
– Quà biếu cao cấp
Địa chỉ: Số 6B Trần Quốc Toản – Q. Hoàn Kiếm – TP. Hà Nội.
Điện thoại: 024.6275.5355 – 0966.588.858
Website: https://tinthoidai.com/
Xem các bài khác trong chuyên mục: Sức khỏe
Bài viết đang theo dõi:Viêm đường hô hấp trên – Những điều cần biết
